- Hoşgeldin Ziyaretçi,
- Üye Girişi Yap
- ya da
- Kayıt Ol
Kıymetli hastalarımız;
Korona virüs salgını, alışkanlıklarımızın birçoğunun kâh isteyerek kâh mecbur kalarak değişmesine sebep olmakta Bu durum özellikle hastalarımız açısından bazı ciddi problemlere yol açabilmektedir. Özellikle beyin pili ameliyatı olmaları sebebiyle takipte olması gereken hastalarımız bu salgın döneminde rutin doktor kontrollerine gidemedikleri için oldukça mağdur olmaktadırlar.
Tam da bu dönemde beyin pili takılı hastalarımız bazı konularda nasıl hareket edeceklerini bilemezken benim de birlikte çalışma fırsatı bulduğum Florida Üniversitesi hareket bozuklukları merkezi kurucu ve başkanı Nöroloji uzmanı Prof. Dr. Michael Okun ve arkadaşları bu önemli konuda aydınlatıcı ve oldukça önemli bir bilimsel makale yayınladılar. (Recommendations for Deep Brain Stimulation Device Management During a Pandemic. Miocinovic S, Ostrem J, Okun M, Bullinger K, Posse P, Gross R, Buetefisch C. Journal of Parkinson’s Disease 2020 )
Sizlere bu yazının Türkçeleştirilmiş ve tıp dışındaki hastalarımızın ve yakınlarının da anlayacağı şekilde sadeleştirilmiş halini kendi gerekli olduğunu düşündüğüm bazı bilgileri de ekleyerek sunacağım. Bu yazı beyin pili ameliyatı olup da, Korona virüs nedeniyle pil ayarını veya pil değişimi ameliyatını yaptıramayan veya başka sorunlarla yüz yüze kalan hastalarımızın dikkat etmesi ve bilmesi gereken noktalara değinmektedir.
Beyin pili takılı olan hastalarımız Korona virüs döneminde nelere dikkat etmelidir?
Beyin pili ameliyatlarında bildiğiniz üzere şarj edilebilir ve şarj edilemez olmak üzere iki tip pil kullanılabilmektedir. Şarj edilebilir bir pile sahip olan hastalarımız Koronavirüs salgını döneminde daha avantajlıdır. Şarj edilemez pile sahip olan hastalarımızın ise tam da salgın dönemine denk gelen bu zamanlarda pil değişimine ihtiyaç duymaları bazı problemlere yol açabilmektedir. Her ne kadar titreme sebebiyle beyin pili takılmış bir hastamızın mevcut pilinin bitmesi sadece titremenin geri gelmesine sebep olacakken Parkinson ve Distoni hastaları için ne yazık ki aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Çünkü Parkinson hastalığında donma, hareket edememe, yutkunamama gibi hayatı zorlaştıracak birçok sıkıntılı bulgunun pilin bitmesi veya herhangi bir sebeple çalışmaması yüzünden yeniden ortaya çıkması hastamızı oldukça sıkıntılı bir duruma sokabilecektir. Özellikle Distoni hastalığında şiddetli kasılmaların geri gelmesi hastamızı gene Parkinson hastalığında olduğu gibi hatta daha fazla zor duruma sokabilmektedir. O yüzden Parkinson hastalığı ve Distoni hastalarında pil değişiminin gerekliliği diğer hastalıklara oranla aciliyet arz edebilmektedir.
Hastalarımızın ve Doktorunun hastanın mevcut pilinin ne zaman biteceğini bilmesi gerekir
Her hâlükârda pilin bitmesi sonucu oluşabilecek sıkıntılı durumdan kaçınmak için Pilin ne zaman biteceği konusunda hastamızın ve doktorunun mutlak surette bilgi sahibi olması gerekmektedir. Ancak şunu da belirtmek isterim ki hastalarımız bu bilgiye mevcut uzaktan kumandaları aracılığıyla da ulaşabilmektedirler.
Beyin pili takılı hastalarda pil veya başka bir ürün Korona salgını döneminde enfekte olursa yani iltihaplanırsa ne yapılmalı?
Korona döneminde endişe edeceğimiz bir başka risk ise enfeksiyondur. Enfeksiyon her ne kadar ameliyattan sonraki erken dönem içerisinde daha sık gözlense de, her zaman oluşabilecek bir durumdur.
Hastamız Enfeksiyon riskinden yani yarada bir iltihaplanma geliştiğinden şüphe ederse mutlaka acilen doktoru ile görüntülü bir sohbet gerçekleştirmelidir (Görüntülü arama veya WhatsApp gibi) veya yaranın fotoğraflarını göndermelidir. Eğer gerçekten bir enfeksiyon başlangıcı var ve durum ciddi değil ise başta bazı antibiyotikler kullanılarak takip edilebilir ancak enfeksiyonun ilerlemesi durumunda mutlaka acilen müdahale gerekebileceği de unutulmamalıdır. Ancak enfeksiyon riskinin oldukça ciddi bir risk olduğu ve her koşulda muayene edilerek ve bazı tahliller yapılarak karar verilmesi gerektiği de unutulmamalıdır. Bu dediğimiz öneri ancak kişinin salgın nedeniyle hastaneye gitmesinin hiçbir şekilde uygun olmadığı durumlarda geçerlidir.
Cihazın aniden durması / çalışmaması / etkinliğin kaybolması:
Bu durum birçok sebebe bağlı olarak gerçekleşebilir; şöyle ki, eğer şarj edilebilir pil kullanıyor iseniz pilinizin şarjı bitmiş olabilir bu durumda pilinizin şarj durumunu kontrol etmeli ve gerekiyorsa şarj etmelisiniz. Eğer kumanda aracılığıyla piliniz ile hiç iletişim kuramıyor iseniz pilinizin şarjı bitmiş olabilir şarj ediniz, pilinizin şarj durumu yerinde ancak gene de çalışmıyor ise bağlantıları kontrol etmeniz gerekebilir bunu da kumandanız üzerinden “empedans kontrolü” dediğimiz komutu uygulayarak gerçekleştirebilirsiniz. Eğer sistem bu değerlendirme sırasında bir “empedans” sorunu veriyor ise üzgünüm, pil veya bağlantıda bir sorun var demektir, hastamızın bu durumda mutlaka hastaneye gitmesi gerekmektedir.
Konu ile ilgili Diyagram- 1 ‘i inceleyebilirsiniz.
Korona virüs Döneminde Beyin pili sisteminde Pilin değişmesi gerekiyor ise
Beyin pili pil değişimi işlemi, lokal anestezi altında yani sadece bölgesel uyuşturma ile yapılabilen bir girişim olduğundan, tamamen uyutularak ve nefes borusuna tüp takılarak (genel anestezi altında) yapılan diğer ameliyatlardan daha düşük bir riske sahiptir. Bu sayede hastamızı solunum yoluyla da bulaşabilen salgın hastalıklara karşı koruyucu maske ve ekipmanlar ile ameliyathane koşullarında da koruyabilmekteyiz. Bu durumda haliyle Korona virüsünün solunum yolu yoluyla alınma riski lokal anestezi altında yaptığımız ameliyatlarda diğer ameliyatlara göre oldukça düşüktür, ancak bu girişim öncesi Korona testinin mutlaka yapılması gereklidir.
Konu ile ilgili Diyagram- 2 ‘yi inceleyebilirsiniz.
Korona virüs ve benzeri salgın dönemlerinde Hastalıklara göre beyin pili pil değişiminin aciliyeti
Parkinson Hastalarında Korona virüs Salgını Döneminde Beyin Pili pil Değişimi:
Her ne kadar beyin pili ameliyatı olmuş Parkinson hastalığına sahip hastalarımızda pilin aniden bitmesi Distoni hastalığı kadar risk taşımasa da bazı özelliklere sahip Parkinson hastalarımızda beyin pilinin birden bitmesi diğer Parkinson hastalarına göre daha yüksek risk taşımaktadır. Yani başka bir değişle aşağıda saydığım özelliklere sahip Parkinson hastalarında pilin aniden bitmesi daha risklidir daha kötü ve zorlayıcı sonuçlar yaratır;
Distoni Hastalarında Korona virüs Salgını Döneminde Beyin Pili pil Değişimi:
Distoni hastalığında durum bir miktar daha ciddidir şöyle ki; Distoni hastalığı ciddi kasılmalar ile seyrettiği için bu tür hastalığa sahip olanların pili tamamen biter ise kasılmalar çok şiddetli olarak geri dönebilir bu durum hastanın nefes alması başta olmak üzere birçok hayati fonksiyonunu güçleştirerek ciddi risklere sebep olabilir. Bu sebeple Distoni hastalarının pil değişim işlemi Parkinson hastalarına göre oldukça yüksek aciliyet göstermektedir. Özellikle hastalığının önceki döneminde status distonikus adı verilen oldukça şiddetli kasılmaların olduğu veya distoni fırtınası olarak adlandırılan bazı atakları yaşamış olan hastalarımız yüksek risk altındadır. Bu hastaların beyin pili pil değişimi mutlak surette pil bitmeden önce yapılmalıdır.
Sadece lokal distoni sebebiyle (sadece el veya sadece ayakta kasılma gibi) beyin pili ameliyatı olanlar, pil değişimi ameliyatlarını bir miktar erteleme şansına sahiptirler.
Esansiyel Tremor yani Titreme Hastalarında Korona virüs Salgını Döneminde Beyin Pili pil Değişimi:
Tıp dilinde Esansiyel Tremor olarak adlandırdığımız titreme hastaları bu konuda bir miktar daha avantajlıdır. Bu grup hastalarımızda sadece eğer titreme çok ileri derecede şiddetli ise pilin aniden bitmesi şiddetli titremeye ve bunun sonucu olarak da kalp atışı ve tansiyon da ciddi artışa sebep olabilmektedir.
Bu durumun dışındaki titreme hastaları ise pil değişim ameliyatlarını erteleyebilirler. Pilin bitmesi sonucu oluşacak titremeler bazı ilaç tedavileri ile engellenmeye çalışılabilir.
Titreme hastalarının mevcut pillerini uzaktan kumanda yardımı ile geceleri kapatarak pil ömrünü uzatabilecekleri de bilinmelidir.
Korona virüs Salgını Döneminde beyin pili hastalarımızda hangi durumlar riski arttırmaktadır?
Tüm hastalarımız için aşağıda sayacağımız maddelerin Korona virüs veya benzeri salgın dönemlerinde yüksek risk faktörüne sahip olduğu mutlaka bilinmelidir.
Son Öneriler
FDA onayı olan ve ülkemizde hali hazırda kullanılmakta olan her 3 markanın da (Boston Scientific, Medtronic, Abbot) uzaktan kumandasında şu özellikler mevcuttur;
Dolayısıyla hastalarımız bu özellikler sayesinde pillerinin durumunu kontrol edebilirler, hastalarımız bu kumandaları nasıl kullanabileceklerine dair eğitimleri firma yetkililerinden veya hekimlerinden öğrenebilirler
Aynı zamanda beyin pili tedavisi gören hastalarımızın uzaktan kumanda kullanım kılavuzlarına ait videolarının tarafımca Türkçeye çevrilmiş halini
http://www.beyinvesinircerrahisi.com adresinden veya
https://www.youtube.com/watch?v=N5BSBE3Zkeg youtube adresinden izleyebilirsiniz.
Doç. Dr. Atilla Yılmaz
İstanbul Okan Üniversitesi Beyin ve Sinir Cerrahisi A. D.